Ο αέναος αγώνας ανάμεσα σε λογική & συναίσθημα, με γήπεδο τον ίδιο τον άνθρωπο και διαιτητή το μυαλό είναι αδιαμφισβήτητα μία μάχη τιτάνων. Είναι τόσο ειρωνικά οξύμωρο, όταν το ίδιο το μυαλό σου (μέσα από τη λογική) μπορεί να σε τρελάνει.
Ας αναπτύξουμε παρακάτω τις πτυχές αυτού του αγώνα σε μία προσπάθεια να καταλήξουμε σε νικητή, σε αυτό το πολύ περίπλοκο και δύσκολο θέμα.
Όλοι μας γνωρίζουμε ότι τα συναισθήματα σε ερωτικές συνθήκες, οι ενοχές ή τα διλλήματα γίνονται περίπλοκα, αντιφατικά, ακόμα και ανεξέλεγκτα. Εκείνη τη χρονική περίοδο, μιλάμε για ένα τύπο συνασθηματικού "χάους".
Ο διαιτητής (το μυαλό), έρχεται και σου λέει, "φύγε μακριά μη φας τα μούτρα σου", αλλά το συναίσθημα δεν σταματά να σκαρφίζεται συνεχώς νέους τρόπους, οι οποίοι δεν θα εκτιμηθούν από το βαθύτερο εγώ μας. Ως συνέπεια, πάλι η λογική θα αρχίσει να σου φωνάζει, "δεν βγάζει πουθενά, το βλέπεις, αρκετά προσπάθησες, αρκετά πληγώθηκες, εγώ σου τα έλεγα, δεν με άκουγες" και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται.
Το δίλλημα αυτό, έχει ταλανίσει και ταλανίζει ακόμα πάρα πολύ κόσμο. Εδώ είναι που μπαίνει η λογική που μπορεί να σε "τρελάνει". Ας προσδιορίσουμε πρώτα όμως την έννοια της "Λογικής" και του "Συναισθήματος".
Λογική
Η λογική εξετάζει γενικές μορφές οι οποίες μπορούν να επιχειρηματολογούν. π.χ: α μαθηματικά, είναι η μελέτη έγκυρων συμπερασμάτων μέσα από μια τυπική γλώσσα.
Γνωρίζουμε πως η λογική χωρίζεται σε τρία μέρη.
1) - τον επαγωγικό συλλογισμό
2) - τον υποθετικό, παραγωγικό συλλογισμό
3) - τον παραγωγικό συλλογισμό.
O "Αριστοτέλης" για πρώτη φορά στην ιστορία καθιέρωσε στην Ελλάδα την "Λογική" ως επίσημο κλάδο, δίνοντάς της παράλληλα, θεμελιώδη θέση στην ανάπτυξη της φιλοσοφίας.
Συναίσθημα
Τα συναισθήματα είναι αποτέλεσμα ενός κράματος νοητικών καταστάσεων, ψυχοσωματικών εκφράσεων και βιολογικών αντιδράσεων του μυαλού. Είναι κάτι πολύ βαθύ που αναταράσσει όλο τον βαθύτερο εαυτό του ατόμου, και αποτελεί βασικό συστατικό για την ύπαρξη της περιβόητης "χημείας" που οι περισσότεροι από εμάς αναζητάμε.
Είναι αυτό που αισθανόμαστε, όχι όμως ως απλή αίσθηση, αλλά ως κάτι πιο βαθύ, πιο εσωτερικό, που επιδρά στο σώμα, στον καρδιακό ρυθμό, στο στομάχι, την ψυχή μας. Μάλιστα, σχεδόν πάντα, εκφράζεται στο πρόσωπο, στη φωνή, στη στάση του σώματος και που όταν είναι σε έξαρση πολύ δύσκολα ελέγχεται από την δύναμη της λογικής.
Τα συναισθήματα κάτι θέλουν να μας πουν. Δεν είναι ασθένεια που πρέπει να την ξεπεράσουμε. Κάποιες φορές, μας δείχνουν τον δρόμο μιας "άλλης λογικής" που δεν την βρίσκουμε εύκολα συχνά. Ο διαιτητής (το μυαλό), μπερδεύεται και σκέφτεται: "φύγε μακριά μη φας τα μούτρα σου" και το συναίσθημα σε τραβάει απ’ την άλλη, και ο φαύλος κύκλος της μάχης μεταξύ συναισθημάτων και λογικής αρχίζει να μας ταλαιπωρεί πολύ.
Γνωρίζουμε όμως, ότι τα συναισθήματα είναι ένας τρόπος επικοινωνίας είτε με τον ίδιο μας τον εαυτό, είτε με τους άλλους. Εκεί που συνήθως όμως τα "χαλάμε", είναι στην συμπεριφορά μας. Για παράδειγμα, όταν χρησιμοποιούμε τα συναισθήματα μας ως δικαιολογία μιας κακής συμπεριφοράς μας ή όταν αποποιούμαστε τις ευθύνες που μας αναλογούν και θεωρούμε τους άλλους υπεύθυνους για τη συμπεριφορά μας.
Στις ερωτικές σχέσεις, και ειδικά στις απορρίψεις, η κατάσταση γίνεται ιδιαίτερα περίπλοκη έως και πολύ επικίνδυνη (π.χ. εγκλήματα πάθους).
Στις ερωτικές σχέσεις & απορρίψεις, τι κάνεις άραγε όταν λογική σου λέει ότι τέλος η ιστορία αλλά το συναίσθημα είναι εκεί και σε κάνει να σκέφτεσαι συνεχώς τρόπους να γυρίσεις? Τι κάνεις όταν το συναίσθημα σε έχει οδηγήσει ήδη πολλές φορές να κάνεις κινήσεις επαναπροσέγγισης που δεν εκτιμήθηκαν και πληγώθηκες αφόρητα?
Τότε έρχεται η λογική και σου λέει: "δεν βγάζει πουθενά, το βλέπεις, αρκετά προσπάθησες, αρκετά πληγώθηκες". Όμως το συναίσθημα δεν σταματά να σκαρφίζεται συνεχώς νέους τρόπους για να σε κρατήσει "δέσμιο", με αποτέλεσμα η αξιοπρέπεια σου να πηγαίνει στα τάρταρα.
Σπάζοντας τον Φαύλο κύκλο, οφείλουμε να δράσουμε ως εξής:
κατ' αρχήν δίνουμε στα συναισθήματα μας την αξία που πρέπει
αποφεύγουμε να επικεντρωνόμαστε αποκλειστικά στη λογική ή στο συναίσθημα
αφήνουμε τον εαυτό μας όποτε μπορεί να χαρεί
συνειδητά αντιλαμβανόμαστε πως είναι φυσιολογικό να πονάμε και σταματάμε να φοβόμαστε
αποδεχόμαστε πλήρως την εμπλοκή μας στη μάχη αυτή που δεν μπορεί να την δώσει κανείς άλλος για λογαριασμό μας
δεν χρειάζεται και δεν βοηθά πουθενά, να αντιμετωπίζουμε τα συναισθήματα που μας πονούν ως μια ασθένεια που πρέπει να την ξεπεράσουμε εδώ και τώρα
αναγνωρίζουμε πως τα συναισθήματα που βιώνουμε κάτι θέλουν να μας πουν
στεκόμαστε με την δέουσα σοβαρότητα απέναντι τους, προκειμένου να αντιληφθούμε τα μηνύματα που μας στέλνουν και να τα διαχειριστούμε προς όφελός μας
αφήνουμε τον εαυτό μας να κάνει αβίαστα τις αλλαγές που επιθυμεί, προκειμένου να προσαρμοστεί στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει.
Το κλειδί για το σπάσιμο του φαύλου κύκλου, είναι η συνεργασία μεταξύ λογικής και συναισθήματος. Η συνεργασία αυτή έχει τη δυναμική να δημιουργήσει μέσα μας θαύματα. Με την συνεργασία αυτή, ενεργοποιούμε την πολυπόθητη "συναισθηματική μας νοημοσύνη". Μια από τις βασικές ιδιότητες της συναισθηματικής νοημοσύνης είναι η συνεργασία μεταξύ του μυαλού και της καρδιάς, όπου αυτό γίνεται χωρίς να υπερισχύει το ένα εις βάρος του άλλου. Εκεί, το συναίσθημα λειτουργεί ως ένστικτο για να παίρνουμε σωστές αποφάσεις.
Ας δούμε όμως λίγο πρώτα, πως η "Λογική" μπορεί να τρελάνει κάποιον που δεν έχει ξανά-περιέλθει σε τέτοιου τύπου φαύλο κύκλο και είναι εντελώς ανυποψίαστος. Η λογική (κατά την γενικότερη άποψη φυσικά), μας λέει πάντα το σωστό και δεν μας το λέει απλά, αλλά κάποιες φορές το ουρλιάζει μέχρι να μας ξεκουφάνει.
Η καρδιά μας από την άλλη, παραμένει σιωπηλή και λυπημένη. Λυπημένη, γιατί νιώθει πως δεν είμαστε εκατό τοις εκατό εκεί και ενίοτε κάνει κανένα χτύπο λίγο πιο έντονο για να μας θυμίσει την παρουσία της αλλά δεν μας πιέζει πάρα πολύ, καθώς καταλαβαίνει το διχασμό μας και προσπαθεί να μας δώσει λίγο από το χρόνο της μήπως μας βοηθήσει.
Οι συναισθηματικά μη έμπειροι άνθρωποι, αισθάνονται σαν να κάθονται στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου τους και να οδηγεί κάποιος άλλος, ο οποίος τους πηγαίνει όπου θέλει αυτός, με αποτέλεσμα να αισθάνονται ότι κοντεύουν να τρελαθούν.
Πως διαχειριζόμαστε τέτοιες καταστάσεις τελικά? Ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:
αναγνώριση = αναγνωρίζουμε αυτό που νιώθουμε. Είναι θλίψη, είναι θυμός, είναι αδικία, τι είναι?
παρατήρηση = παρατηρούμε τις αντιδράσεις μας σε σχέση με το συναίσθημα που μας διακατέχει. Παρατηρούμε τις σκέψεις μας, τη συμπεριφορά μας και πώς αντιδρά το σώμα μας.
αποδοχή = αποδεχόμαστε αυτό που νιώθουμε ως κάτι ανθρώπινο και κάνουμε άμεσα κάτι για αυτό. π.χ. να μιλήσουμε και να το εκτονώσουμε, δίνοντας στο μυαλό και στην ψυχή μας χώρο για νέες και πιο υγιείς σκέψεις.
επιλογή = επιλέγουμε πότε και με ποιον θα μοιραστούμε τα συναισθήματά μας. Η επιλογή του προσώπου είναι καθοριστικής σημασίας, διότι είναι σημαντικό να νιώθουμε αποδεκτοί από τον άλλο, να νιώθουμε ότι δεν θα μας κρίνει για την ζήλεια, το θυμό ή τη θλίψη μας.
Γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχουν αρκετές κατηγορίες συναισθηματικών προβλημάτων που συμπιέζουν αφόρητα την "Λογική" ή και την παραγκωνίζουν προσωρινά. Για παράδειγμα: σφοδροί έρωτες, απαγορευμένοι έρωτες, ερωτικές απογοητεύσεις, απορρίψεις, ανεκπλήρωτοι έρωτες κ.α. Τα παραδείγμτα αυτά, έχουν συχνά ως αποτέλεσμα να οδηγούν το άτομο, άλλα να σκέφτεται, άλλα να λέει και άλλα να κάνει.
Τρείς σχετικές βιβλιογραφικές αναφορές:
- Η Pearl Buck (1892-1973) Αμερικανίδα συγγραφέας, (Νόμπελ 1938), μας άφησε παρακαταθήκη το εξής συμπέρασμα:μ"Δεν μπορείς να αναγκάσεις τον εαυτό σου να αισθανθεί κάτι που δεν αισθάνεσαι, αλλά μπορείς να τον αναγκάσεις να κάνει το σωστό παρά τα αισθήματά σου".
- Ο Βολταίρος (1694-1778) Γάλλος "φιλόσοφος & συγγραφέας" έλεγε πως, "η κοινή λογική δεν είναι τελικά και τόσο κοινή".
- Ο ποιητής Νίκος Καρούζος (1926-1990) έλεγε πως, "η λογική είναι η έμμονη ιδέα των ψυχιάτρων".
Από τις παραπάνω αναφορές και την γενικότερη βιβλιογραφία, προκύπτει πως το συγκεκριμένο θέμα απασχολεί την ανθρωπότητα εδώ και πολλούς αιώνες.
Στην ερώτηση λοιπόν "Υπάρχει κύριε μου κατά τη γνώμη σας, προδιαγεγραμμένος νικητής σε μια τέτοια μάχη?" η απάντηση είναι: "Ναι υπάρχει. Είναι η λογική, διότι έχει υπέρ της το πλεονέκτημα που λέγεται "Χρόνος".
Από την άλλη, έχουμε το δεδομένο πως τα συναισθήματα μεταβάλλονται μέσα στο χρόνο, και ενδέχεται στο πέρασμα τους να αφήσουν τραυματικές "ουλές" στο άτομο, να επηρεάσουν τη μελλοντική συμπεριφορά του ή και να αφήσουν "συντρίμμια" πίσω τους.
