Μπάφος, Χάπια, Ηρωίνη, Κοκαΐνη, και λοιπές παραισθησιογόνες ουσίες. Ας προσεγγίσουμε (με προσοχή) όμως λίγο μαζί αυτό το σοβαρότατο θέμα.
Όταν ο έφηβος αρχίσει να διεκδικεί περισσότερο χρόνο εκτός του σπιτιού της οικογένειας, ουσιαστικά ζητά να κάνει περισσότερη παρέα με τις φίλες και τους φίλους του.
Ενδεικτικά αναφέρω μερικές "αλλαγές" σε συμπεριφορικό επίπεδο:
- διεκδίκηση παραπάνω χρόνου εκτός σπιτιού
- αιτήματα παραπάνω χρημάτων
- μιμιτισμός προτύπων
- εμφανής ενδυματολογική αλλαγή
- διακριτή αλλαγή συμπεριφοράς
Γνωρίζουμε όλοι μας όμως πως οι φίλες και φίλοι που θα αρχίσει να κάνει παρέα ο έφηβος εκτός του σπιτιού, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στις συνήθειες του και κατ' επέκταση στην εξέλιξη της προσωπικότητάς του.
Σε αυτή τη φάση της ζωής του, ο έφηβος (είτε θέλει είτε όχι), βομβαρδίζεται ακατάπαυστα από νέα προς αυτόν ερεθίσματα, καινούργια ακούσματα και υιοθετεί νέα πρότυπα. Αυτό, έχει ως αποτέλεμα τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του προκειμένου αυτή να "ταιριάζει" με τις συμπεριφορές των νέων του προτύπων και παράλληλα αποκτά τις πρώτες δικές του πεποιθήσεις.
Σημειώνω, πως ως γονείς χρειάζεται να γνωρίζουμε ποια είναι τα πρότυπα των παιδιών μας και κυρίως τι εκπροσωπούν, διότι αυτά θα καθορίσουν την τρέχουσα συμπεριφορά τους.
Για παράδειγμα:
1) εάν τα πρότυπα του παιδιού σας, ανήκουν στο χώρο του κλασικού αθλητισμού, της τέχνης, της εκπαίδευσης ή της γνώσης, μην ανησυχείτε, διότι βρίσκεται σε καλό δρόμο.
2) εάν, τα πρότυπά του ανήκουν στο χώρο του εύκολου πλουτισμού και της μεγάλης ζωής χωρίς να έχουν την κατάλληλη υποδομή από εσάς, αρχίστε να προβληματίζεστε και μεθοδικά ξεκινήστε να συνδράμετε στην αλλαγή/αντικατάστασή τους, διότι αυξάνονται οι πιθανότητες να εμπλακούν σε σοβαρές περιπέτειες προκειμένου να πετύχουν τη ζωή που (κυριολεκτικά) ονειρεύονται.
Ας δούμε όμως λίγο τη (συνήθη) σειρά που καταγράφεται, για το πως εμπλέκεται ένας νέος/α καπνίζοντας το υποτιθέμενου αθώο "Τσιγαριλίκι ή Μπάφο", του οποίου το βασικό συστατικό είναι η γνωστή στους περισσότερους από εμάς κάνναβη.
Περιγράφω την αρχική εμπλοκή τους με την κάνναβη με όσο μεγαλύτερη σαφήνεια γίνεται, γνωρίζοντας πολύ καλά όμως, ποια μπορεί να είναι η κατάληξη:
Πρώτη φάση - Στον μικρόκοσμο της πρώτης παρέας των εφήβων, πάντα υπάρχει κάποιος που για κάποιους λόγους ξεχωρίζει, με αποτέλεσμα κάποια από τα παιδιά να τον θαυμάζουν και να τον μιμούνται στο ντύσιμο, στο χτένισμα, στο φέρσιμο και τις περισσότερες φορές να υιοθετούν τις απόψεις και τις πεποιθήσεις του ως σωστές. Αυτός (ή αυτή) λοιπόν, χρίζεται αυτόματα (από τα άλλα μέλη της παρέας) ως ένας είδος (άτυπου) αρχηγού.
Δεύτερη φάση - Ο μικρός αρχηγός που ήδη έχει καταξιωθεί στην παρέα του, θα ανοίξει τα φτερά του προκειμένου να δοκιμάσει τις δυνατότητες του κάνοντας καινούργιες παρέες (συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας), "κολλάει" λοιπόν και αυτός με την σειρά του σε κάποια νέα παρέα, όμως στην καινούργια του παρέα, ο αρχηγός είναι άλλος, με συνέπεια να αρχίζει λοιπόν και αυτός με την σειρά του να θαυμάζει το νέο του πρότυπο (που συνήθως είναι ο ποιο ξεπεταγμένος της παρέας), αρχίζει να τον μιμείται και η διαδικασία επαναλαμβάνεται. Όμως, υπάρχει μία σημαντική διαφορά πλέον. Ο ρόλος του στην καινούργια παρέα με αρχηγό άλλον είναι τελείως διαφορετικός, διότι καλείται άμεσα να προσαρμοστεί στους άγραφους κανόνες της νέας του παρέας, ειδάλλως θα "εξοστρακιστεί" από αυτήν, ως οπισθοδρομικός ή ανεπιθύμητος. Ο αρχηγός της νέας παρέας, είναι και αυτός ένας μικρός "Leader", που και αυτός με την σειρά του, θαυμάζει και μιμείται κάποιον άλλον μεγαλύτερο "Leader" από άλλη παρέα (σαν σύστημα πυραμίδας), όπου με την σειρά του υιοθετεί και αυτός ό,τι πρεσβεύει και συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο προκειμένου να γίνει και αυτός αποδεκτός από τα μέλη της καινούργιας του παρέας.
Τρίτη φάση - Ο μικρός λοιπόν αρχηγός του πρώτου παραδείγματος (που άνοιξε τα φτερά του μεταπηδώντας σε άλλη παρέα), χάνεται για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από την παλιά του παρέα και επανέρχεται (συνήθως) για λίγο, μεταφέροντας όμως πλέον τις νέες του εμπειρίες και κομπάζοντας, τις περιγράφει. Για παράδειγμα: πόσο καλά περνάει με την καινούργια του παρέα, με ποιους γνωρίστηκε, τι έμαθε, τι έκανε, πως το έκανε κλπ. Τότε είναι που αρχίζει μια πολύ δύσκολη φάση για την παλιά του παρέα και κυρίως για τα άτομα που τον θαύμαζαν.
Εάν λοιπόν, ο μικρός αρχηγός τους περιγράψει ότι κάπνισε μερικά Τσιγαριλίκια ή δοκίμασε Κοκαΐνη ή άλλου τύπου ναρκωτικές ουσίες και πέρασε υπέροχα (π.χ γνώρισε καινούργια κορίτσια, αγόρια, όπου καπνίζοντας και πίνοντας ότι έπιναν και αυτοί, έγινε πλήρως αποδεκτός από την καινούργια του παρέα, και αυτό το εισέπραξε ως σωστή εξέλιξη), τότε η κατάσταση δυσκολεύει πάρα πολύ για αυτόν και την οικογένεια του. Αυτό συμβαίνει διότι χωρίς να το έχει καταλάβει μπήκε στην αρχή μιας πρόσκαιρης καλοπέρασης, που μελλοντικά όμως θα τον οδηγήσει σε μια μεγάλη κατηφόρα, που θα συμπαρασύρει μαζί του όποιους ή όποιες τον ακολουθήσουν σε αυτό τον δρόμο.
Μέχρι εδώ, σας περιέγραψα το πιο συνηθισμένο μοντέλο εμπλοκής των ανήσυχων ή "φιλόδοξων" νέων μας.
Συμβουλευτικά η άποψη μου είναι:
α) εάν αντιμετωπίζετε τέτοιο θέμα με το παιδί σας, αρχίστε κάνοντας μια προσεκτική αξιολόγηση της κατάστασης σαν να μην επρόκειτο για το δικό σας παιδί. Γνωρίζω πολύ καλά ότι, αυτό που σας προτείνω είναι δύσκολο (όχι όμως ακατόρθωτο) να επιτευχθεί, καθώς μόνο έτσι θα μάθετε από το παιδί τα πραγματικά δεδομένα της κατάστασης του και ας "τρέμετε" ή "βράζετε" μέσα σας. Κάντε υπομονή, καθώς δεν πρέπει (για το καλό του) να καταλάβει σε τι συναισθηματική κατάσταση έχετε περιέλθει, διότι εάν καταλάβει, το πιθανότερο είναι να κλειστεί στον εαυτό του και να συνεχίσει να κάνει ακριβώς τα ίδια, με τη διαφορά όμως ότι πλέον δε θα σας λέει τίποτα.
β) τα κύρια εργαλεία προσέγγισης με τους εμπλεκόμενους νέους είναι: η ενεργητική ακοή, η αποδοχή του προβλήματος, η υπομονή και η επιμονή, χωρίς όμως να ξεχνάτε ούτε στιγμή πως οι ηλικίες αυτές είναι πολύ ευαίσθητες και συνήθως έχουν μια έντονη επαναστατική διάθεση απέναντι στους γονείς τους.
γ) συζητήστε μαζί του τα θέματα που το απασχολούν, αποφύγετε την κριτική, δείξτε του συναίσθηση και παράλληλα αρχίστε να του δίνετε κίνητρα προκειμένου να αρχίσει να σκέπτεται πιο υγιή πρότυπα. Ταυτόχρονα, παροτρύνετέ το αβίαστα να ασχοληθεί με ωραιότερες δραστηριότητες και τέλος μην ξεχνάτε να το επιβραβεύετε για ό,τι επιτυγχάνει.
δ) οι συζητήσεις είναι πολύ σημαντικό να γίνονται μόνον όταν ο νεαρός είναι έτοιμος να σας ακούσει, με μία συχνότητα 1 έως 3 φορές την εβδομάδα. Αποφύγετε να πέσετε στη συνηθισμένη παγίδα να του αλλάξετε με επιτακτικό τρόπο αυτά που πιστεύει, γιατί έτσι θα το χάσετε το παιχνίδι. Ο λόγος είναι, διότι ο νεαρός/α αυτά που σας λέει, τα βιώνει ως σωστά και αποδεκτά από την παρέα του και η συζήτηση σας θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο ή τσακωμό και θα σας κλείσει οριστικά την πόρτα της μεταξύ σας επικοινωνίας.
ε) προσπαθήστε να μην σας πιάσει πανικός, καθώς συνήθως υπάρχει χρόνος για να "χτίσετε γέφυρες" επικοινωνίας μαζί τους. Εάν λοιπόν καταφέρετε να συζητάτε μαζί του τις πεποιθήσεις που έχει αναπτύξει, τόσο περισσότερο χρόνο θα έχετε στην διάθεση σας προκειμένου να διαχειριστείτε την κατάσταση που σας "προέκυψε". Μην ξεχνάτε, πως σήμερα υπάρχουν πολλές ειδικότητες της "Ψυχικής Υγείας" που μπορούν να βοηθήσουν για στην αντιμετώπιση μιας τόσο δύσκολα διαχειρίσιμης κατάστασης.
Το "τυράκι προς τη φάκα" που έλκει προς τη χρήση ουσιών, είναι η ζωή που κάνουν οι διασημότητες, μέσα στα φώτα της δημοσιότητας και της υλικής χλιδής. Σούπερ αυτοκίνητα, πολυτελή κότερα, εξωτικά ταξίδια, συνευρίσκονται ερωτικά με όποια ή όποιον επιθυμούν κ.α. που δεν αξίζει να αναφέρουμε.
Το μεγαλύτερο ποσοστό της ζωής των σελέμπριτι, ή των επωνύμων (όπως λανθασμένα αναφέρεται) είναι γεμάτο σκάνδαλα όπως σκόπιμες σεξουαλικές επαφές και πολλές άλλες συναφείς συμπεριφορές, συμμετοχές σε οργιώδη πάρτι με χρήση ναρκωτικών ουσιών. Με απώτερο σκοπό να είναι στην επικαιρότητα και την μόδα της εκάστοτε εποχής, πιστεύουν ότι θα τους προσκαλούν (και ενίοτε συμβαίνει) στα επόμενα οργιώδη πάρτι, που μετά την κατανάλωση των σχετικών ποτών, συχνά ακολουθεί και η χρήση ναρκωτικών, που ενίοτε έχει ως αποτέλεσμα, οι νέοι μας να μην ξέρουν με ποιόν ή ακόμα και με ποιους έχουν κοιμηθεί το βράδυ, με ποιον ή με ποιους έχουν κάνει έρωτα και που έχουν ξυπνήσει το πρωί.
Ο Μπάφος φτιάχνεται από την κάνναβη, δραστική ουσία της οποίας, είναι η "Τετραύδροκανναβινόλη" (ΤΗC). Η ουσία αυτή, έχει την ιδιότητα να αλλοιώνει τις αισθήσεις, τη συνείδηση, να καταλύει τους ηθικούς φραγμούς, να αλλάζει τις προτεραιότητες του και να αλλοιώνει την εσωτερική κρίση σε μεγάλο βαθμό.
Όσοι εκ των νέων συνεχίσουν να διασκεδάζουν υπό την επήρειά της, συνήθως μεταπηδούν σε μεικτή χρήση κάνναβης με αλκοόλ, μπαίνοντας έτσι κυριολεκτικά, στον προθάλαμο των σκληρών ναρκωτικών, κατάσταση που προκαλεί πολύ επώδυνες συνέπειες σε αυτούς και τις οικογένειές τους.
Επίσης, οι έμποροι αλλά και οι ενδιάμεσοι διακινητές (προκειμένου να αυξήσουν το κέρδος τους) κάνουν άκρως επικίνδυνες για τον οργανισμό προσμίξεις στον "Τσιγαριλίκι", με τοξικές ουσίες όπως ψυχοδραστικές ουσίες, νοθευμένη ηρωίνη και άλλες ουσίες υψηλής επικινδυνότητας, χωρίς βέβαια να νοιάζονται καθόλου εάν θα προκαλέσουν στους χρήστες, οργανικές βλάβες, σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα ή ψυχώσεις.
Κλείνοντας, σήμερα η αντιμετώπιση των εθισμένων στα σκληρά ναρκωτικά είναι πιο ανθρώπινη, πιο ουσιαστική και υπάρχουν (πλέον) αρκετές οργανωμένες δομές, που παράγουν εντυπωσιακά αποτελέσματα για τα τους νέους που νοσούν από αυτή την σύγχρονη μάστιγα που καταστρέφει ζωές και οικογένειες.
